West-Vlaamse maatwerkbedri­jven dra­gen voor bij­na 220 miljoen euro bij tot de Vlaamse economie

Op dinsdag 31 mei 2022 was er in het Vlaams Parlement de studiedag over de verankering van de sociale economie in de reguliere economie, georganiseerd door de Vereniging van de Vlaamse Provincies, de vijf Vlaamse provincies en POM West-Vlaanderen.

Onder meer de resultaten van de studie naar de samenwerking tussen de maatwerkbedrijven en de reguliere bedrijven werden er voorgesteld. Uit deze studie blijkt dat de 23 West-Vlaamse maatwerkbedrijven voor 219,5 miljoen euro bijdragen tot de Vlaamse economie.

West-Vlaams pionierswerk

In 2016 was er al een eerste West-Vlaamse studie. Toen werd onderzocht hoeveel West-Vlaamse reguliere bedrijven een relatie hadden als klant of leverancier met één of meerdere West-Vlaamse maatwerkbedrijven. Eind 2020 kwam er een update van deze studie en werd het onderzoek ook uitgebreid waarbij gekeken werd naar alle klanten en leveranciers van maatwerkbedrijven, ook die buiten West-Vlaanderen.

Een jaar later sprongen ook de andere provincies op de kar en werd dit onderzoek uitgerold over heel Vlaanderen. In totaal werkten 87 van de 120 maatwerkbedrijven in Vlaanderen mee aan het onderzoek. De respons in West-Vlaanderen was 100 procent: alle West-Vlaamse maatwerkbedrijven, 23 in totaal, leverden data aan. Dit maakte de cijfers en resultaten bijzonder betrouwbaar.

Enkele cijfers

Dat maatwerkbedrijven zinvol zijn voor de economie, blijkt ook uit het interprovinciaal onderzoek. In Vlaanderen bedraagt de netto toegevoegde waarde van de maatwerkbedrijven 844 miljoen euro. Ongeveer een kwart daarvan wordt gerealiseerd in West-Vlaanderen.

De 23 West-Vlaamse maatwerkbedrijven tellen samen bijna 6.800 medewerkers die professioneel begeleid worden, in een aangepaste omgeving. In Vlaanderen zijn er zo’n 27.000 werknemers aan de slag in maatwerkbedrijven.

Over grenzen heen en toch ook sterk lokaal verankerd

De West-Vlaamse maatwerkbedrijven hebben ruim 2.500 unieke Vlaamse klanten. 12,3% van alle klanten (binnenlandse én buitenlandse) hebben hun maatschappelijke zetel in het buitenland. Daarmee scoort West-Vlaanderen hoger dan het Vlaamse gemiddelde (10,1%). Hoewel ze internationale relaties hebben, komt het grootste aandeel van de klanten wel uit eigen provincie. Voor de West-Vlaamse maatwerkbedrijven gaat dat over 79,4% (Vlaamse klanten in de eigen provincie).

Voor hun leveranciers gaan maatwerkbedrijven iets vaker over de grenzen van de eigen provincie. West-Vlaamse maatwerkbedrijven kopen voor 15,3% (of 15 miljoen euro) aan bij buitenlandse leveranciers (of een lokale vestiging van een bedrijf met maatschappelijke zetel in het buitenland) en voor 84,7% bij binnenlandse leveranciers. 68,6% van de Vlaamse leveranciers aan West-Vlaamse maatwerkbedrijven komen uit de eigen provincie.

Maatwerkbedrijven werken ook met enclaves: dat zijn afdelingen in reguliere bedrijven waar maatwerkers onder begeleiding en toezicht van de werkplaats voor de klant, op diens werkvloer, aan het werk zijn. In West-Vlaanderen zijn er zo 96 unieke enclave-klanten. Negen op de tien enclave-klanten bevinden zich in eigen provincie.

Maatwerkbedrijven werken dus heel lokaal. Zowel bij de klanten als bij de leveranciers is er een heel sterke lokale verankering.

Een belangrijke werkgever

De maatwerkbedrijven hebben niet alleen economisch belang, ze hebben ook een functie in het bereiken van een werkzaamheidsgraad van 80 procent tegen 2030. Bovendien bieden ze een alternatief voor de krapte op de arbeidsmarkt.

De belangrijkste bedrijfstak waarin West-Vlaamse maatwerkbedrijven hun klanten hebben is de maakeconomie (met sectoren zoals voeding, nieuwe materialen, machinebouw & mechatronica), logistiek en de vrijetijdseconomie. De voornaamste bedrijfstakken waarin West-Vlaamse maatwerkbedrijven hun leveranciers hebben zijn de logistieke sector en de maakeconomie.

Bijna de helft van de enclave-klanten zijn actief in de maakeconomie (47,8%), 22,8% in de logistieke sector en nog eens 15,2% in de voedingssector (onderdeel van de maakeconomie).

Meer samenwerking via doeners.be

In sommige sectoren is de samenwerking nog eerder beperkt, maar heeft deze een enorm potentieel omdat het bij uitstek sectoren zijn met een structureel tekort aan arbeidskrachten, zoals de zorg (5,1% van de Vlaamse klanten van de maatwerkbedrijven in de provincie West-Vlaanderen) en de bouw (6,8%).

Met initiatieven zoals het platform doeners.be, waar bedrijven en overheden een businesspartner kunnen vinden voor een samenwerking met een bedrijf uit de sociale economie, kan deze samenwerking verder gestimuleerd worden.