“De geschiede­nis kun­nen we niet veran­deren, de toekomst kun­nen we wel vorm geven”

Tien jaar lang was Jensy Herpoel aan de slag bij Defensie. Op zijn 21ste verdiende hij zijn strepen als teamleader bij de gevechtsgenie en ging hij als Blauwhelm op missie in Libanon. Sinds 2019 timmert Jensy Herpoel - ondertussen ex-militair, wel nog reservist - verder aan een veiligere planeet, nu met zijn bedrijf gespecialiseerd in het opsporen van conventionele en toxische explosieven (CTE). Met Deminetec-ECG doorkruist hij Vlaamse en Waalse velden en waterlopen om explosieven te detecteren en in kaart te brengen.

Wanneer besloot je om je eigen bedrijf op te starten?

“Na tien jaar bij Defensie en meerdere buitenlandse zendingen op de teller was het tijd voor iets anders. Het feit dat ik net vader was geworden, speelde ook een belangrijke rol. Ik heb mij tijdens mijn militaire carrière en daarna met diverse opleidingen gespecialiseerd in het beheren van risico’s die CTE met zich meebrengen. Ik deed ook de nodige ervaring op als ontmijner bij een Nederlands civiel bedrijf. Daar besefte ik dat ik meer in mijn mars had. Zo rijpte het idee om mijn eigen zaak op te starten.”

Hoe begin je daaraan, je eigen bedrijf om conventionele en toxische explosieven op te sporen?

“Ik werkte in het verleden al samen met Explosive Clearance Group (ECG), actief in Nederland en met Deminetec, dat in Frankrijk opereert. Na gesprekken met de Franse partner rees het idee om een Belgische tak als zelfstandig bedrijf, maar onder de vleugels van Deminetec Frankrijk, op te richten. Voor onze Franse partner is het bijvoorbeeld interessanter om ons in te schakelen in Noord-Frankrijk dan zelf vanuit Lyon een ploeg te sturen die veel langer onderweg is. In 2020 richtten we Deminetec Belgium op. Ondertussen hebben we al een transformatie doorgemaakt en hebben we een vast partnerschap met ECG. Zo vormen we een mooi internationaal netwerk en voor grote projecten kunnen we op elkaar rekenen.”

De overstap van Defensie naar het civiele ondernemerschap was wellicht een grote stap?

“Klopt, ik kwam letterlijk uit het veld en wist niet wat er allemaal bij kwam kijken. Ik ben in alle valkuilen van het prille ondernemerschap gestruikeld maar er ook weer met heel wat ervaring rijker uitgeklauterd. Ik had helemaal geen kaas gegeten van verzekeringen en boekhouding en moest heel wat zaken uitzoeken. Ik kwam ook uit een enorm gereguleerd regime, helemaal anders hoe alles loopt in de burgerij. Gelukkig kon ik een beroep doen op de ervaring van onze partners. De voorbij twee jaar heb ik heel wat opgestoken en enorme stappen vooruit gezet. Ik denk niet dat ik ooit stop met leren in dit vak als zaakvoerder.”

Waarom koos je voor Brugge als uitvalsbasis?

“Opstarten in de plaats waar ik geboren en getogen ben, was voor mij een logische keuze en de eenvoudigste optie. Achteraf bekeken was het misschien beroepsmatig een vreemde keuze. De stad was historisch gezien wel bezet maar nooit het slachtoffer van grote wereldoorlogsfeiten zoals bombardementen oorlogsdaden, wel in randgemeentes zoals bijvoorbeeld Zeebrugge of Sint-Michiels. Maar de stad is vlot bereikbaar en van hieruit heb ik een goede verbinding naar binnen- en buitenland.”

Hoe ziet een gemiddelde werkdag bij Deminetec eruit?

“Als ik niet op een werf aanwezig ben, dan heb ik vaak heel wat projectbesprekingen en werfvergaderingen. Daarnaast heb ik ook kantoordagen met heel wat bureauwerk. Maar ik probeer toch bewust tijd vrij te maken voor het veldwerk. Kennis uitwisselen met de mensen ter plaatse is heel belangrijk en ik wil mijn skills blijven onderhouden. In het begin was er minder veldwerk en moesten we proactief op zoek naar klanten. Dan stelden we ons regelmatig zelf voor bij bedrijven of gaven we vrijblijvend advies aan overheidsdiensten. Onze doelgroep is redelijk divers. Van archeologische bedrijven tot aannemers, bouwbedrijven en steden en gemeenten. Maar momenteel vinden de klanten ons zelf. Mond-tot-mondreclame is nog altijd het beste marketinginstrument.”

In tegenstelling tot Nederland is een explosievenonderzoek in België niet verplicht?

“Nee klopt, bij ons is de werkwijze omgekeerd. Bij grote werken is een archeologisch onderzoek meestal verplicht. Uit dit onderzoek kan er een advies geformuleerd worden dat een explosievenonderzoek aangewezen is. Het archeologisch advies bindend, een explosievenonderzoek niet. Ook al lopen de werken door ons onderzoek geen echte vertraging op. In Nederland gebeurt er eerst een verplichte analyse voor eventuele explosieven in het projectgebied waarna het archeologisch onderzoek volgt. Nederland staat in deze problematiek toch een stukje verder en is zich veel meer bewust van de mogelijke gevaren. In België vallen er nog regelmatig slachtoffers omdat het belang van explosievenonderzoek onderschat wordt. Een hobby zoals bijvoorbeeld magneetvissen op het kanaal is eigenlijk levensgevaarlijk.”

Hoe gaan jullie te werk?

“Wanneer we ingeschakeld worden bij een bepaald project, voeren we eerst een vooronderzoek uit. Met historische loopgravenkaarten, velddagboeken, luchtfoto’s en archiefonderzoek kan je heel precies nagaan of er een verhoogd risico is op niet-gesprongen oorlogsmunitie in het projectgebied. Daarna brengen we met een geofysisch onderzoek de bodemverstoringen in kaart om mogelijke explosieven te lokaliseren. Meestal opteren we voor magnetometers in plaats van metaaldetectoren. Dit toestel detecteert ijzerhoudende metalen voorwerpen onder de grond die een verstoring in het aardmagnetisch veld veroorzaken. Deze data gieten we in een digitale kaart en koppelen we met onze database. Zo maken we een beredeneerde inschatting van de projectielen die we mogelijks aantreffen. Om een idee te geven: bij een recent onderzoek in Nieuwpoort vonden we op een oppervlakte van 1800m² 200 objecten waarvan 45 gerelateerd aan munitie.”

Zitten jullie niet in het vaarwater van de ontmijningsdienst DOVO?

“DOVO is eindverantwoordelijk voor de neutralisatie van explosieven. In België hebben wij hiervoor niet de toestemming en dat is ook niet onze ambitie. Wanneer wij een CTE lokaliseren dan contacteren we de politie. Zij maken een inschatting van de urgentie en contacteren daarna dan DOVO die ter plaatse komt. Vaak zijn dat ook ex-collega’s van ons. Maar DOVO zal niet preventief munitie opsporen, daarvoor hebben ze het te druk en feitelijk valt dit buiten hun huidig takenpakket.”

Ik veronderstel dat jullie vaak in de Westhoek zitten?

“Mensen denken bij explosieven altijd aan de loopgraven in de Westhoek. Maar we zijn ook op heel wat andere plaatsen actief. In België vonden er heel wat veldslagen op andere locaties plaats. Denk maar aan de slagen tijdens de Eerste Wereldoorlog bij Mons, Houthalen-Helchteren en de beschietingen van de forten rond Luik, Namen en Antwerpen. Miljoenen projectielen werden afgevuurd en er wordt geschat dat 30% nooit tot ontploffing kwam. Veel van die explosieven steken nog ergens in de grond en sommigen bevatten zelfs nog een chemische lading. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog werd België bestookt met luchtbombardementen die moeilijk in een totaalkaart te plaatsen zijn. En meer zuidelijk werd er tijdens het Ardennenoffensief heel hevig gevochten. En net zoals in alle oorlogen zijn strategische plekken zoals havens, vliegvelden, wegen, bruggen en andere infrastructuur altijd een doelwit van de vijand.”

Hoe zien jullie de toekomst?

“Momenteel zijn we nog klein, maar we hebben wel grootse vooruitzichten. Ik werk samen met mijn collega Sebastiaan Genbrugge die archeoloog is van opleiding. Zijn kennis en ervaring is perfect complementair met mijn militaire achtergrond. Zo hebben we een mooie balans gecreëerd binnen het bedrijf. Momenteel krijgen we heel wat aanvragen en hebben we een aantal projecten in de stellingen. We zijn dan ook aan het kijken om een extra werkkracht in vaste dienst aan te werven. Binnen een viertal jaar wil ik mijn zaak tot 6 mensen uitgebouwd hebben.”

Hoe bekijken jullie de huidige problematiek in Oekraïne?

“Wij bekijken dit door een heel andere bril. Het oorlogstuig dat daar nu afgeschoten wordt, is vaak een pak technologische dan waar wij in België mee te maken krijgen. De hoeveelheid aan niet-ontplofte munitie die dagelijks groeit, maakt deze problematiek alleen maar complexer. Als je weet dat onze business er uit bestaat om de restanten van WOI en WOII op te ruimen, dan kan je wel een inschatting maken wat de impact van het huidige, moderne oorlogstuig is. Ik ben overtuigd dat er nu ook al heel wat CTE-experten ter plaatse zijn, zowel militair als ngo. Oorlog is altijd een heel spijtige zaak met alleen maar slachtoffers. De geschiedenis kunnen we niet veranderen, de toekomst kunnen we wel vorm geven. Onze missie is om door ons werk aan een veiligere wereld te bouwen. Als wij kunnen helpen, dan doen we dat. Als we niet kunnen helpen, zullen we de mensen wel de juiste richting wijzen.“

West-Vlaamse ondernemers zijn passionele ondernemers. Dat wisten we al. Daarom zetten we passioneel ondernemen in de kijker tijdens de lancering van onze nieuwe POM-website, nota bene op Valentijnsdag, de meest warme dag van het jaar. Maar zó veel hartstochtelijke reacties in onze mailbox hadden we niet verwacht. Onze server raakte zelfs wat oververhit. We kregen heel wat mooie hartstochtelijke verhalen binnen. Het verhaal van Deminetec raakte ons het meest, hun verhaal verschijnt ook in ZO Magazine. De volgende maanden zetten we nog andere geestdriftige ondernemersverhalen in de kijker. Hou onze kanalen in de gaten!